Magdalena Kikowska i Oskar Kowalczyk
Jan
Gehl -”Życie między budynkami”
Literatura:
- Jan Gehl "Życie między budynkami"
- Jan Gehl "Cities for People"
- Michael Dobbins - "Urban Design and People"
- Jan Gehl "Życie między budynkami"
- Jan Gehl "Cities for People"
- Michael Dobbins - "Urban Design and People"
Teoria
rozwoju współczesnej urbanistyki
obecnie:
doba postmodernizmu- negowanie modernizmu ma charakter bardzo
głęboki, zaczęło się od nurtu architektury, który nosił nazwę
postmodernizmu; postmodernizm to styl architektoniczny, który
objawiał się wznoszeniem budynków w obudowie kwartałów
(prymitywne, powierzchownie rozumiane, na początku nie wchodzono
w głębokie próby rozumienia jak działa miasto i w jaki
sposób ludzie w tym mieście funkcjonują).
Teoretycy
postmodernizmu w urbanistyce: Christopher Aleksander, Jane Jacobs,
Jan Gehl, White. Obecnie bardzo rozwija się szkoła analiz
morfologii miejskiej. Przedstawicielem włoskiej szkoły morfologii
miejskiej jest Aldo Rossi. Projektowanie postmodernistyczne na
potrzebę detalów w architekturze na zupełnie inną skale.
Jan
Gehl i Jane Jacobs zajmowali się rzeczami z pozoru bardzo prostymi,
ale niosącymi przekaz, odnosi się do tego jak faktycznie jednostki
ludzie funkcjonują w ramach miasta.
William
Mitchell - profesor zatrudniony na Instytucie Massachusetts; zajmował
się zjawiskami związanymi z wpływem rozwoju technologii
informatycznych na komunikacje ludzi, sferę życia społecznego.
Emiasto konkurencją dla tradycyjnego miasta. Podejrzewana, że przez
rozwój technologii tradycyjne miasto straci rację bytu i przestanie
istnieć. Mitchel zaczyna od tego, że pisze o studnia jako element
koncentracji w miastach średniowiecznych, skupiała ludność wokół
siebie, wydarzenia. Studnia to nie było tylko urządzenie fizyczne,
które pozwalało na czerpanie wody, ale było to również
urządzenie, które kreowało przestrzeń publiczną, bo wymuszało
pewną aktywność konieczną.
W
filmie "Zurbanizowani" Gary'ego
Hustwita, Gehl opowiada o przekształceniach Kopenhagi. Wcześniej
było to typowe miasto z okresu modernizmu i w dodatku zlokalizowane
w strefie klimatu zimnego. Mówi o tym jak został przekształcony
ruch uliczny.
Jan Gehl (ur.
17 września 1936 w Kopenhadze)
- duński
architekt
i urbanista,
profesor Szkoły Architektury Królewskiej
Duńskiej Akademii Sztuk, założyciel firmy
Gehl Architects – Urban Quality Consultants.
Wykładał na m.in.
na: University
of Edinburgh, Uniwersytecie
Wileńskim, Uniwersytecie
w Oslo, University
of Toronto, Uniwersytecie
Calgary, University
of Melbourne, Uniwersytecie
w Perth i Uniwersytecie
Berkeley. Był konsultantem przebudowy
i reorganizacji miast zarówno w Europie,
jak i w Ameryce
Północnej, Australii
i na Dalekim
Wschodzie (np. Nowy
Jork, Seattle,
San
Francisco, Sydney
i Melbourne).
Gehl poślubił panią socjolog, co wpłynęło na niego, zmienił swój stosunek do projektowania, a także zaczął dostrzegać fakt, że należy projektować dla ludzi. W wyniku zmiany poglądów stał się wielkim miłośnikiem rowerów. Sposób projektowania przez niego łączy urban design i urban planing, to zestawienie było mało popularne na zachodzie, dopiero teraz dochodzi się do wniosku, że obie dziedziny powinny być ze sobą łączone. Urban design i urban planning od zawsze było ze sobą łączone w Polsce.
Gehl poślubił panią socjolog, co wpłynęło na niego, zmienił swój stosunek do projektowania, a także zaczął dostrzegać fakt, że należy projektować dla ludzi. W wyniku zmiany poglądów stał się wielkim miłośnikiem rowerów. Sposób projektowania przez niego łączy urban design i urban planing, to zestawienie było mało popularne na zachodzie, dopiero teraz dochodzi się do wniosku, że obie dziedziny powinny być ze sobą łączone. Urban design i urban planning od zawsze było ze sobą łączone w Polsce.
Sposób
pojmowania urbanistyki w Polsce i na zachodzie Europy
znacznie się różni. W Polsce mówi się o projektowaniu,
urbanistyce, projektowaniu miast, gospodarce przestrzennej jako o
całości. Słowo 'urbanistyka' w Polsce ma szerokie znaczenie.
Zawiera w sobie dwa pojęcia: urban design i urban planing.
Planowanie miast i design miejski u nas to, to samo. Na zachodzie
Europy są to dwie różne dziedziny. Specjaliści planowania
miejskiego zajmują się formalnymi dokumentami, takimi jak plany
miejscowe, studia. Specjaliści design miejskiego zajmują się tym
co architekci, czyli projektowaniem fizycznego środowiska
(ulic, przestrzeni ulicznych).
"Najpierw
kształtujemy nasze miasta, potem one kształtują nas"
"First we shape our cities - then they shape us" Jan Gehl, Cities for People"We shape our buildings; thereafter they shape us." Winston Churchill
"First we shape our cities - then they shape us" Jan Gehl, Cities for People"We shape our buildings; thereafter they shape us." Winston Churchill
Jan
Gehl sparafrazował powiedzenie Winstona Churchilla. Gehl udowadnia
jaki może być wpływ środowiska zurbanizowanego na życie ludzi,
którzy te miejsca zamieszkują. Udowadnia to w różnej skali,
odnosząc to do różnych zjawisk, jednocześnie zwraca uwagę na
obecność różnic kulturowych i na to, że one mają znaczenie.
Gehl stara się formułować teorię, która w sposób ogólny
określa rzeczy bardzo uniwersalne, które dobrze działają w
Japonii, Chinach, Europie.
Trzy
typy aktywności pozadomowej:
- działania konieczne - mniej lub bardziej obowiązkowe - funkcjonalne, np. chodzenie na zakupy, na uczelnię, odbieranie dzieci, odwiedziny rodziców, obecne zawsze; choć byśmy nie chcieli, zawsze będziemy w mniejszym lub większym stopniu zmuszeni je wykonać,
- działania opcjonalne - takie, które zachodzą jeśli zaistnieje chęć, a czas i miejsce na nie pozwalają - reakcyjne, np. pójście na przechadzkę, posiedzenie w parku, nie muszą być związane z aktywnością społeczną, żeby działania opcjonalne miały miejsce warunki środowiska muszą być odpowiednie,
- działania społeczne - takie, które zależą od obecności innych osób w przestrzeniach społecznych, kontakty pasywne (takie, w których nie wchodzimy w interakcje, bez rozmów) lub aktywne (rozmowy, przyjaźnienie się; rodzina, przyjaciel). Może to być obserwacja jako forma działania społecznego, ludzie potrzebują obecności z innymi ludźmi, niekoniecznie wchodzenia w kontakty.
Fizyczna
forma przestrzeni zewnętrznej może sprzyjać lub uniemożliwiać
możliwości spotkania. Obecność innych ludzi, aktywność,
wydarzenia, inspiracja i stymulacja wspólnie tworzą jedną z
najważniejszych wartości przestrzeni publicznych. Te stwierdzenia
pojawiają się w definicji zrównoważonego rozwoju, w Karcie
Lipskiej przyjętej przez Komisję Europejską.
działania konieczne działania opcjonalne
działania społeczne
Dwie
krańcowe formy działania ludzi:
-
izolacja - samotność, wychodzenie na zewnątrz w określonym celu,
nie ma nic pomiędzy rodziną, nie mają przyjaciół, np. uwidacznia
się to podczas urlopu macierzyńskiego, kobieta nie ma z kim spotkać
się, porozmawiać, brak kontaktów nieformalnych,
- funkcjonowanie w ramach rodziny, grupy przyjaciół, gdzie trzeba się umówić, aby się spotkać.
- funkcjonowanie w ramach rodziny, grupy przyjaciół, gdzie trzeba się umówić, aby się spotkać.
Nie
ma nic pomiędzy. Dla bardzo wielu osób, które, np. nie mają
rodziny, grupy przyjaciół, nie znają nikogo w jakimś miejscu,
szczególnie dotyczy to osób starszych i kobiety na urlopie
macierzyńskim. W takiej sytuacji ludzie nie mają się do kogo
odezwać. Brak sfery aktywności społecznej, która jest pomiędzy,
gdzie istnieje możliwość kontaktów nieformalnych pozbawia
możliwości poznania nowych osób. W sytuacji, gdy nie ma
kontaktów pośrednich wiele osób skazanych jest na samotność, bo
trudno mieć od razu z każdym kontakty na poziomie bardzo bliskich
przyjaźni.
Ważna
jest obecność środowiska z bodźcami, interakcjami. O takim
środowisku (mieście) pisze Gehl, jako o najbardziej pożądanym.
Nie wszyscy są skłonni do utrzymywania szerokiego grona
znajomych.
Koncepcja
różnych stopni intensywności kontaktu:
Wysoka
intensywność
bliskie
przyjaźnie
przyjaciele
znajomi
przypadkowe
kontakty
kontakty
pasywne
(formy obserwacji)
(formy obserwacji)
Niska
intensywność
W
tym zarysie życie między budynkami reprezentują głównie kontakty
o niskiej intensywności, mieszczące się na dole skali. W
porównaniu z innymi formami kontaktu wydają się mało znaczące,
są jednak wartościowe zarówno jako niezależna forma kontaktu, jak
i jako warunek konieczny dla innych, bardziej złożonych interakcji.
Możliwości
związane z formami kontaktu o niskiej intensywności, jakie oferują
przestrzenie publiczne, najlepiej opisuje sytuacja, która zachodzi,
jeżeli ich brakuje. Jeśli brakuje aktywności między budynkami,
zanika również dolna część skali kontaktów. Znikają różne
formy przejściowe między byciem samemu i byciem razem. Granica
między izolacją a kontaktem stają się ostrzejsze - ludzie są
albo sami, albo razem na relatywnie wysokim i wymagającym,
zobowiązującym poziomie.
Możliwość
obserwacji zaspokajana przez kontakty na dolnym szczeblu relacji
pozwala na:
- kontakt na skromnym poziomie,
- możliwy punkt wyjścia dla kontaktu na innych poziomach,
- możliwość podtrzymania już nawiązanych kontaktów,
- źródło informacji o życiu społecznym w zewnętrznym świecie,
- źródło inspiracji, okazja do stymulowania doświadczeń.
Brak
tego zbioru kontaktów skutkuje izolacją społeczną lub wyłącznie
kontaktami wymagającymi bardziej osobistego zaangażowania, np.
zabawa o charakterze nieformalnym. Aktywność społeczna to ważny
element, o który trzeba dbać.
Graficzne przedstawienie zależności między jakością przestrzeni zewnętrznej i częstotliwością występowania aktywności pozadomowej.
Gdy jakoś przestrzeni pozadomowej jest dobra, zachowania opcjonalne występują z większą częstotliwością. Co więcej, wraz ze wzrostem zachowań opcjonalnych zwykle rośnie liczba zachowań społecznych. Aktywności konieczne nie zmieniają się w zależności od jakości fizycznego otoczenia. Aktywności opcjonalne są powiązane z jakością środowiska. Jeżeli jest ładnie to ludzie chętnie przebywają w danym miejscu. Zachowania społeczne również związane są z jakością środowiska.
Struktura
społeczna miasta
-
Dla uzyskania należytego poziomu relacji społecznych oraz dla
wspierania poczucia wspólnoty i identyfikacji z miejscem należy
wspierać układy, które promują hierarchiczność miejsc spotkań
i życia codziennego, jednocześnie w czytelny sposób określając
granice poszczególnych poziomów.
-Ważnym
czynnikiem jest odpowiednia gęstość zabudowy i właściwa skala
przestrzeni o różnych charakterze. Brak stosownej gęstości
zabudowy skutkować będzie niewystarczająca ilością osób, aby
obecność innych osób w przestrzeniach zewnętrznych będzie mogła
wynikować efektywnością życia społecznego. Zbyt niska gęstość
zabudowy będzie mogła skutkować tym, że dzieci nie będą się
bawić, będą spędzać czas przed telewizorem, komputerem i nie
będą miały kolegów.
-Stopnie
prywatności przestrzeni miejskich:
- publiczne,
- półpubliczne,
- półprywatne,
- prywatne.
- publiczne,
- półpubliczne,
- półprywatne,
- prywatne.
Przestrzenie
publiczne dla grupy mieszkań są , co prawda, publicznie dostępne,
jednak mają - z uwagi na bliski związek z ograniczoną liczbą
mieszkań - charakter półpubliczny. Przestrzenie komunalne w
osiedlowym sąsiedztwie są nieco bardziej publiczne, podczas gdy
miejski plac ratuszowy jest przestrzenią całkowicie publiczną.
Skala pomiędzy tym, co publiczne a tym, co prywatne może też być
znacznie bardziej zróżnicowana niż wspomniana powyżej. Może być
też znacznie mniej zdefiniowana, jak w przypadku
wielokondygnacyjnych budynków mieszkalnych czy domu jednorodzinnego
w niezdefiniowanej strukturze miejskiej. W wielu takich
przypadkach nie istnieje niemal żaden grunt pośredni czy przejście
pomiędzy terytorium prywatnym a publicznym.
Ważna
jest sfera kontaktów pośrednich, potrzeba istnienia przestrzeni
półpublicznych i publicznych.
Byker, Newcastle, Anglia, zespół zabudowy autorstwa Ralpha Erskine'a (Jah Gehl Cities for People)
Obecność
przedogródków, które są prywatne, później obecność strefy
półprywatnej, później obecność strefy półpublicznej i w
reszcie obecność ulic, które mają charakter publiczny. To
wszystko wpływa na to, że istnieje możliwość wykształcenia się
pewnej więzi z miejscem. Ludziom łatwiej będzie traktować większy
obszar jako swój własny. Brak więzi z miejscem postrzegany jest
jako problem, ponieważ chcemy, aby ludzie nie niszczyli, nie
demolowali, traktowali jako własne, traktowali się jako
współgospodarze, żeby chcieli brać odpowiedzialność.
Jeśli
krawędź przestrzeni publicznej funkcjonuje, sama przestrzeń
również funkcjonuje. Troskliwie zaprojektowana strefa krawędzi:
niewielki taras, mały ogródek, ławka przy drzwiach i ekrany między
sąsiadującymi mieszkaniami.
Gehl
a samochody
Gehl
krytykuje miasto modernizmu, odnosi się do ruchu samochodowego,
który uznaje za szkodliwy. Uważa, że ruch rowerowy jest o wiele
lepszym rozwiązaniem i ludzie powinni jeździć na rowerach. Zwraca
uwagę na monokulturę funkcjonalną, twierdząc, że jest to
złe, bo obniża możliwość funkcjonowania różnych miejsc w
różnych przedziałach czasu. Zwraca uwagę na niską gęstość
zabudowy i w związku z ty niską gęstość użytkowania terenu i
skutki jakie z tego mogą wynikać. Zwraca uwagę na skalę
przestrzeni publicznych. W szczególności w obszarach mieszkalnych,
gdzie dla wykreowania więzi na poziomie niższym potrzebne są
mniejsze grupy ludzi. Nie da się przyjaźnić z wielką grupą
ludzi. Utrzymanie więzi jest możliwe w obrębie klatki schodowej
budynku 12-piętrowego tylko w przypadku, gdy podzieli się ją na
mniejsze elementy. Gdy klatka funkcjonuje jako całość to ludzie
nie dbają o nią. Bo jest za duża, nie czują się wspólnotą na
poziomie tak dużej grupy osób. Przestrzenie zgodnie z modernizmem
muszę być dobrze doświetlone, przewietrzane, ale nie zapewniają
funkcjonowania w ramach wspólnoty.
Tradycyjne
miasto musi być miastem dla ludzi, a nie jak miasto
modernistyczne dla samochodów. "Samochód jak teściowa,
trzeba ją mieć, ale nie powinna być jedyną kobietą w życiu."
Proksemika
Gehl
odwołuje się do proksemiki, czyli nauki zajmującej się badaniem
wzajemnego wpływu relacji przestrzennych między osobami (dystanse
personalne)
oraz między osobami a otoczeniem materialnym (terytorialność)
na relacje psychologiczne, sposób komunikacji, itp. Zajmuje się też
wpływem odwrotnym, a także badaniem różnic pomiędzy tymi
relacjami w różnych kulturach (wpływ sposobu budowania miast,
mieszkań, osiedli, parków, oświetlenia ulic itp. na zachowania).
Rodzaje
przestrzeni interpersonalnej:
Gehl krytykuje paryską dzielnicę La Défense jako całkowicie pozbawioną jakiegokolwiek humanizmu i Brasilię- stolicę Brazyli, jako miasto absolutnie nie nadające się do ruchu pieszego. Gehl krytykuje dominację ruchu kołowego i bardzo duże wykorzystanie samochodów w mieście. Odległości między budynkami są za duże, budynki są za wysokie (nie są w skali ludzkiej). Te przestrzenie charakteryzują się bardzo dużym natężeniem ruchu kołowego i złą monokulturą funkcjonalną, niską gęstością zabudowy i niskim użytkowaniem terenu. Miasto modernistyczne skupiało się na koncentracji w bryłach, a przestrzeń między budynkami nie była istotna. Modernizm odrzucił miasto i przestrzenie miejskie, przenosząc uwagę na indywidualne budynki. Ideologia, która stała się dominującą w latach 60-tych oraz jej pryncypia nadal oddziaływają na planowanie.
Toby,
Szwecja
Melbourne, Australia
W miastach USA występuje niska intensywność zabudowy i duże natężenie ruchu kołowego przez co centra miast są martwe. Gehl poszukuje rozwiązań problemu w przekształceniach przestrzeni zmierzających w kierunku zwiększenia obecności pieszych i rowerzystów. Bywa ta krytykowane za kompletny brak odniesienia do różnorodnej struktury społecznej, do problemów etnicznych, kultury użytkowania przestrzeni.
Clarksdate,
Mississippi
Projektowanie
Gehla nie jest uniwersalną metodą projektowania miast. Przykładem
tego jest miasto Abu
Dhabi,
w którym droga rowerowa miała łączyć dzielnicę tradycyjną z
centrum biznesowym miasta. Byłoby to złym rozwiązaniem ze względu
na występujący tam klimat, religię i kulturę, której
wynikiem jest sposób ubioru.
Podniesienie
jakości przestrzeni fizycznej, uczynienie jej bardziej przyjazną
wpływa na ilość osób korzystających z tej przestrzeni, na
to jak długo trwa indywidualna aktywność oraz jakie aktywności
mogą tam zaistnieć. Celem tego myślenia jest przekształcenie
miast, powrót życia do miast. Zaczęto dostrzegać pewien problem,
po wielu latach rozwoju myślenia modernistycznego, które było
związane z rozwojem technologii, transportu indywidualnego,
strefowania, budowaniem przestrzeni mało przyjaznej dla człowieka.
Zauważono, że takie miejsca nie są dobrze postrzegane przez ludzi,
że ludzie uciekają stamtąd więc miasta stają się rozległe.
Zaistniała potrzeba powrotu do miast.
Przykłady
przekształcania miast:
Embarcadero w San Francisco, zamknięta dla ruchu kołowego w 1989roku.
Ulica zamknięta dla ruchu kołowego i staje się przyjazną przestrzenia miejską dla ludzi.
Manhattan 9th Avenue, kwiecień i listopad 2008. Ruch rowerowy w NY podwoił się w przeciągu 2lat. Przekształcenia struktury fizycznej doprowadziły do tego, że zwiększył się ruch rowerowy.
Przekształcenie New Road w ulicę pieszą w Brighton w Anglii. Ruch pieszy wzrósł o 62%, aktywności stojące o 600%. Zamknięto ulicę dla ruchu kołowego i zaproponowano szereg urządzeń, które miały sprzyjać aktywności pieszych i rowerzystów.
Broadway 2009, zamknięcie dla ruchu kołowego w obszarze Times Square i Herald Square ( 7000m2 miejsca dla życia miejskiego). Jest to miejsce, gdzie ludzi jest bardzo dużo, wiele osób tam pracuje. Stworzona miejsca gdzie można, np. zjeść lunch.
Stopniowy proces przekształceń Kopenhagi rozpoczęto w 1962roku. Stan w latach 1968, 1986 i 1995 pokazuje zakres użytkowania przestrzeni miejskich. Średnie aktywności stojące, okres letni, do około godziny 16. Powierzchnia traktów pieszych zwiększyła się z 20 500 m2 do 71 000 m2, natomiast liczba użytkowników przestrzeni zwiększyła się z 1750 osób do 5900.
Straedert, Kopenhaga - przed i po konwersji na ulicę z priorytetem ruchu pieszego w 1992. Nyhavn - przekształcona w 1992roku. W Kopenhadze postawiono na rozwój ruchu rowerowego.
Nabrzeże rzeki Arhus, otwarte w obecnej postaci w 1998r.
Brak ścian | Ściany |
Małe odległości | Duże odległości |
Mała prędkość | Duża prędkość |
Jeden poziom | Wiele poziomów |
Orientacja twarz w twarz | Orientacja plecami |
Inna percepcja przestrzeni w zależności od prędkości ruchu (musze być różne reklamy, wielkość czcionki i reklam). Prędkości w mieście (średnie): piesi 5km/h (Rzym, Piaza Navona), rowerzyści 18km/h, biegacze 11km/h.
Wenecja jest miastem 5km/h, Dubaj 100km/h
Miastem
idealnym według Gehla jest Wenecja, ponieważ nie ma tam ruchu
samochodowego. Występuje duże natężenie ruchu pieszego, prędkość
ruchu jest niewielka.
Ścieżki
rowerowe
Bardzo
ważnym elementem w mieście są ścieżki rowerowe. Dobrze
zaprojektowane powinny być odgrodzone od jezdni, np. parkingiem.
Typowy dla Kopenhagi sposób budowania ścieżek rowerowych to taki,
gdzie ścieżki rowerowe są osłonięte szeregiem parkujących
samochodów, aby rowerzyści czyli się bardziej bezpiecznie.
Występują również inne sposoby funkcjonowania ścieżek
rowerowych, np. taki układ, że to rowerzyści chronią parkujące
auta (nie najlepszy pomysł).
Holandia
jest krajem gdzie przestrzeń miejska jest bardzo dobrze dostosowana
dla rowerzystów. W miastach jest rozbudowana sieć ścieżek
rowerowych, wypożyczalnie rowerów i parkingi dla rowerów.
Ulica
w mieście powinna gromadzić, integrować, zapraszać ludzi,
otwierać i zwiększać interakcje. Ulica powinna być miejscem,
gdzie coś się dzieje. Nie powinna rozpraszać, segregować,
odpychać ludzi, zamykać i ograniczać.
Gromadzić
czy rozpraszać?
Jeśli
poszczególne rodzaje aktywności i ludzie gromadzą się to możliwa
staje się wzajemna stymulacja indywidualnych wydarzeń. Uczestnicy
danej sytuacji mają okazję doświadczać innych wydarzeń i brać w
nich udział. Samowzmacniający się proces się rozpocząć.
Integrować
czy segregować?
Integracja
implikuje to, że pozawala się funkcjonować tuż obok siebie różnym
rodzajom działalności i kategoriom ludzi. Segregacja implikuje
separację funkcji i grup, które się od siebie różnią.
Integracja różnych działalności oraz funkcji w przestrzeniach
publicznych i wokół nich pozwala ludziom zaangażowanym
funkcjonować razem a także stymulować i inspirować się nawzajem.
Zapraszać
czy odstraszać?
Przestrzenie
publiczne w mieście i na obszarach zabudowy mieszkaniowej mogą
zapraszać i być łatwo dostępne, a tym samym zachęcać ludzi i
ich działania do przemieszczania się ze środowiska prywatnego
do publicznego. I odwrotnie, przestrzenie publiczne mogą być
zaprojektowane tak, aby trudno było się do nich dostać, zarówno
fizycznie jak i psychologicznie.
Otwierać
czy zamykać?
Kontakt
przez doświadczanie tego co dzieje się w środowisku publicznym i
tego, co ma miejsce w przyległych mieszkaniach, warsztatach,
sklepach, fabrykach i budynkach komunalnych może zapewnić znaczne
rozszerzenie i wzbogacenie możliwości doświadczania w obie strony,
Otwarcie dla dwustronnej wymiany doświadczeń nie jest jedynie
kwestią szkła i okien, lecz także kwestią odległości, wąskie
parametry ludzkich doświadczeń zmysłowych odgrywają rolę w
determinowaniu tego, czy wydarzenie jest otwarte, czy zamknięte.
Krawędzie
Zasady
stosowane obecnie szeroko przy budowach nowych osiedli mieszkaniowych
mogą naturalnie odnosić się do polepszenia istniejących budynków.
W przypadku niskich, wolnostojących domów często istnieją dobre
możliwości złagodzenia krawędzi przez utworzenie odpowiednio
zaprojektowanych miejsc do odpoczynku przed domami.
Chińska ulica handlowa zabudowa mieszkalna w Frederiksberg, Dania
Blok mieszkalny w Pekinie, osiedla w Limie, Peru.
Dodatkowy
nadzór -
kamery, bramy, ogrodzenie, nie zachęcają do funkcjonowania w danej
przestrzeni, skutkują negatywnym odbiorem przestrzeni i
uniemożliwieniem rozwoju kontaktów społecznych.
Ulica handlowa w Camden, Londyn, ulica mieszkalna Brooklyn, Nowy Jork.
Miękkie i twarde krawędzie. Nowoczesne budynki mieszkalne i Solbjerg Have, Frederiksberg, Denmark
Półprywatne
ogródki frontowe z miejscami do odpoczynku, zabawy i z rabatkami
można, np. wybudować przed drzwiami wejściowymi do każdej klatki
schodowej dla lokatorów mieszkań z tej właśnie klatki.
Miękkie krawędzie, Tokyo, Japonia, Sydney, Montreal, Kanada
Miękkie krawędzie w różnych kontekstach kulturowych, Jakarta, Indonesia, Nowy Orlean, Luizjana
Gehl
krytykuje wysokie budynki mieszkalne, ponieważ uniemożliwiają one
kontrolowanie tego co dzieje się na dole, nie ma możliwość
obserwowania bawiących się dzieci. Przy niższych budynkach rodzice
mogą kontrolować dzieci bawiące się na podwórkach.
Mieszkając w wysokich budynkach ludzie mogą obserwować tylko
niebo, nie ma porozumienia z ludźmi na zewnątrz. Największą dobrą
odległością do obserwacji jest 70m-100m. Można to
zaobserwować np. na stadionach sportowych, gdzie chcemy obserwować
sylwetki sportowców, natomiast w teatrach taka odległość by się
nie sprawdziła, ponieważ ludzie mają potrzebę widzieć mimikę i
gesty aktorów, współodczuwać z nimi. Z tych powodów nie powinno
się budować zbyt wysokich budynków, gdyż tak jak na stadionach
nie jesteśmy w stanie wejść w interakcję ze sportowcami.
Budynki powinny umożliwiać obserwację tego co jest na dole.
Rodzice nie chcą wypuszczać dzieci na podwórka gdyż nie są w
stanie w stanie ich widzieć, ani się z nimi kontaktować -
nie czują, że ich dzieci są bezpieczne.
Budynki
otwarte w kierunku ulicy
są to budynki, które wyróżnia siedmiokrotnie większa aktywność
ludzi w porównaniu do budynków „zamkniętych”.
Związane jest to z pewną formą kontynuacji między wnętrzem, tym co znajduje się na parterze budynku.
Związane jest to z pewną formą kontynuacji między wnętrzem, tym co znajduje się na parterze budynku.
Cechy,
które trzeba spełnić, aby zapewnić aktywną fasada:
- odpowiednia skala i rytm (wąskie fasady i częste wejścia, aby miała szanse zaistnieć aktywność społeczna),
- transparentność (drzwi i okna),
- ciekawe detale,
- różnorodność usług,
- fasady wertykalne ( nie są konieczne, ale są lepsze niż horyzontalne).
Studium
(17 ulic mieszkalnych) mające na celu zwiększenie aktywności
pieszej w Melbourne,
Australia,
opracowana przez Roberta
Arbanda.
Zwiększenie aktywności polegało na zwiększeniu czasu przebywania
ludzi w przedogródkach swoich domów (strefa półprywatna)
i w obrębie ulic. Badaniu podlegały dwa czynniki: ilość
czasu spędzana w tych miejscach i częstotliwość zatrzymywania
się. Gehl uważa, że aktywność społeczna niekoniecznie
wynika z tego, że dużo osób będzie korzystać z tej przestrzeni,
ale również wynika z tego, że nawet mniej osób będzie korzystać
z tej przestrzeni, ale dłużej. Skutkować to może większym
ożywieniem jeżeli przestrzeń będzie dłużej wykorzystywana. Nie
chodzi o to, aby jak najwięcej ludzi korzystało z tej przestrzeni,
ale aby ludzie, którzy już są w tej przestrzeni, na dłużej w
niej zostali. W ramach tego projektu pojawiły się
przekształcenia w centrum takie jak uatrakcyjnienie pustych ścian
i narożników, a także placów. W wyniku zmian
na Federation Square zaobserwowano 39% liczby wzrost pieszych,
oraz 3krotny wzrost ilości osób przystających osób. W wyniku
przemian, na placu zaczęło się spotykać dużo więcej osób.
Narożnik ulic w Melbourne i ulica w Sztokholmie przed i po przekształceniach, rezultaty polityki zmierzającej w kierunku przekształceń fasad.
Ruch pieszy w Melbourne, Australia 1993-2004. W 2005 roku nastąpił wzrost ilości pieszych o 39%, ilości osób przystających 3x.
Zagadnienia
związane z jakością przestrzeni publicznych w odniesieniu do
trzech poziomów:
- ochrona (ochrona przed ruchem i wypadkami, poczucie bezpieczeństwa, ochrona przed przestępstwami i zagrożeniami, poczucie zagrożenia, ochrona przeciw nieprzyjaznym doświadczeniom zmysłowym),
- komfort (możliwości poruszania się pieszo, możliwości zatrzymywania się, możliwość siedzenia, możliwość obserwacji, możliwość rozmowy i słuchania, możliwość zabawy i ćwiczeń),
- zadowolenie (skala, możliwość cieszenia się pozytywnymi aspektami klimatu, pozytywne doświadczenia zmysłowe).